Multifunctionaliteit vereist dat sportvoorzieningen nadenken over de dag van morgen, weg van de conventionele zalen, op zoek naar ruimtes met meer mogelijkheden.
Sportfaciliteiten zijn event-locaties geworden en steeds meer sportcompetites bestaan uit een reeks evenementen. Topsport manifesteert zich als een mondiale economische motor dat spektakel verkoopt, en is veel meer dan het resultaat op zich. De sport-infrastructuur die ooit bestond uit sportpaviljoens, zijn nu ruimtes geworden waar van alles georganiseerd kan worden. Als ze er klaar voor zijn…
Niemand kijkt meer verrast op als een Olympisch stadion zich omtovert tot een spectaculair concertpodium; als een tenniswedstrijd wordt gespeeld op het dak van een luxe hotel, zoals Roger Federer en Andre Agassi deden op het helipad van het Burj Al Arab hotel in Dubai op 321 meter hoogte; of als je het World Beach Volleyball kunt bijwonen op een drijvend supervlot met 200 m³ zand op de Hofvijver in Den Haag.
Architecten gaan nieuwe uitdagingen aan sinds de wereldwijde economische crisis de basis heeft verlegd voor wat winstgevend is en wat niet. Op hun kantoren komen ambigue verzoeken binnen voor ontwerpen van maximale levensduur: het specifieke gebruik moet bepaald worden voordat het ontwerp start. Vandaag de dag is dat niet meer geldig!
“Er is een duidelijke kentering van gedachten waar vandaag de dag een sportfaciliteit aan moet voldoen door de multifunctionaliteit die vereist wordt. En dat betekent dat voor ons architecten, we constant uitgedaagd worden op basis van verkeerde informatie. Architecten zijn gewend de problemen van hun klanten op te lossen, maar soms weten die niet precies op welke behoeften ze zich moeten richten en dan wordt de architect gedwongen dat te bedenken. Dat gaat soms best ver.” Juan Andrés Hernando, stedenbouwkundig architect en voormalig handbalspeler heeft 37 jaar doorgebracht in sporthallen en kan daardoor uit ervaring spreken hoezeer de uitgangspunten veranderd zijn en waarom. “Mijn ervaring als sporter heeft me veel geholpen. Weten wat er precies in de sporthal gebeurt is nodig wanneer je ontwerpt; iets wat je niet geleerd wordt in de opleiding.”
“De sportaccommodaties waren er vroeger alleen voor sporters, maar dat is allang niet meer zo. De ruimtes die we creëren moeten nog steeds voldoen aan hun basisfunctie, de sport, maar de sportactiviteit is meestal seizoengebonden. We moeten over de dag erna nadenken en daarom ontwerpen we geen sportaccommodaties meer, maar ruimtes voor multifunctioneel gebruik”.
De media, vooral televisie, en de nieuwe technologieën hebben de uitgangspunten voor sportfaciliteiten drastisch veranderd. “De doelstellingen zijn geëvolueerd naar waar een faciliteit aan moet voldoen. Er zijn veel fouten gemaakt bij de aanleg van niet duurzame, grote sportfaciliteiten. Voorheen werden voorzieningen voor 120.000 personen gemaakt, maar sport was vroeger niet zoveel op televisie als nu. Televisie wil geen lege ruimtes laten zien want dat kunnen ze niet verkopen. Uit commercieel oogpunt willen ze volle zalen laten zien. Dan komen de tv-rechten om de hoek kijken en de omvang van de ruimtes moest veranderen. De stoelen worden niet in kleuren geschilderd om het stadion mooier te maken, maar om te verbloemen dat er geen publiek in het te grote stadion is,” verklaart Hernando.
HET NIEUWE CONCEPT
“We houden nu rekening met de media die uiteenlopende evenementen wil verkopen: cultureel, sociaal, sportief, entertainment, er kan van alles georganiseerd worden in sport-ruimtes.” Wereldwijd zijn er prachtige voorbeelden van sportfaciliteiten die aan deze eis voldoen. “In Barcelona is het Palau Sant Jordi een goed voorbeeld. Maar wereldwijd zijn er veel meer centra die een referentie zijn voor veelzijdigheid: Bercy in Parijs bijvoorbeeld, of de Lusail Arena in Qatar en de Hartwall Arena in Finland,” aldus Juan Andrés Hernando.
Grote sportevenementen worden tegenwoordig ook steeds vaker verplaatst naar een nieuwe klasse gebouwen. Dit is bijvoorbeeld het geval van de ISI Grand Prix Finale van het kunstschaatsen, één van de belangrijkste wedstrijden na het WK. Voor het tweede achtereenvolgende jaar wordt dat gehouden in het International Convention Centre van Barcelona (CCIB) van 10-13 december 2015.
Het podium is uniek: het CCIB zal een ijspiste hebben van 1800 m2 met 8 cm dik ijs. De piste zal omringd worden door een tribune voor 5500 personen. De architect Josep Lluís Mateo, die het ontworpen heeft met als uitgangspunt dat er een evenement van topklasse moet plaatsvinden, spreekt gepassioneerd over zijn ontwerp. “Het is geweldig na te denken over een ruimte die voor een paar dagen omgetoverd wordt in iets magisch, een fantastische piste waarop de beste kunstschaatsers ter wereld het tegen elkaar opnemen, wat daarna weer het toneel zal zijn van een heel ander soort evenement,” zegt hij. “Het CCIB opende in 2004 haar deuren en maakt deel uit van een nieuwe generatie centra; moderner, conform Amerikaanse stijl met niet-gespecialiseerde, flexibele ruimtes waar van alles georganiseerd kan worden. Die multifunctionaliteit en veelzijdigheid zijn eigentijdse functies die steeds meer nodig zijn bij allerlei soorten voorzieningen.”
Sinds haar opening voor het culturele Forum 2004 is het CCIB het toneel geweest van meer dan 600 verschillende evenementen en 3 miljoen bezoekers. 83% van de omzet komt van internationale evenementen en 42% van de bezoekers zijn buitenlanders.
Opleidingen:
- Module Sport & Facility/Event Management: 5 januari 2016
- Master in Sports Management: september 2016
- Online cursus in Sport Facility Management: 22 februari 2016
- Online cursus in Sport Event Management: 7 december 2015