We vragen dr Serhat Yilmaz, een vooraanstaand academicus op het gebied van opleidingen voor sportmakelaars aan de Loughborough University, naar de veranderingen en de impact die de nieuwe FIFA Football Agent Regulations zullen hebben op de praktijk van voetbalmakelaars
De FIFA heeft in 2023 belangrijke wijzigingen aangebracht in de regulering van de voetbalmakelaardij, na een serie consultaties waarbij alle belanghebbenden in het voetbal betrokken waren. Een deel van de nieuwe regels is ingevoerd op 9 januari 2023 en de volledige implementatie is vanaf 1 oktober 2023.
De nieuwe regelgeving legt een verplicht licentiesysteem op, verbiedt meervoudige vertegenwoordiging om belangenconflicten te voorkomen en introduceert een limiet op de commissiegelden voor voetbalmakelaars, of football agents. Met dit pakket aan maatregelen wil de FIFA de contractuele stabiliteit versterken, de integriteit van het transfersysteem beschermen en meer transparantie bereiken in alle financiële zaken. “De markt voor voetbalmakelaars is ingrijpend aan het veranderen en deze maatregelen zullen een grote impact hebben op de branche”, zegt dr Serhat Yilmaz, een voormalig erkend voetbalmakelaar, lecturer sportrecht aan Loughborough University, een gerenommeerd academicus op het gebied van sport agent-opleidingen, en degene die verantwoordelijk is voor het ontwerp en de uitvoering van twee online cursussen die Loughborough University en Johan Cruyff Institute samen hebben gelanceerd: het Professional Certificate for Sports Agents (programma van vier maanden dat begint op 28 maart 2023) en de training course on the FIFA Football Agent Examination (dat start op 22 mei 2023).
Hoe denk je dat de implementatie van de nieuwe FIFA-regels de markt voor voetbalmakelaars zal beïnvloeden?
De markt is ingrijpend veranderd en zal blijven veranderen. Ten eerste verwacht ik een vermindering van het aantal voetbalmakelaars, omdat het voor velen een uitdaging zal zijn om voor het voetbalmakelaarsexamen te slagen, vanwege het volume en de complexiteit van de regelgeving waarop het is gebaseerd. We weten dat het aantal voetbalmakelaars sinds 2015 wereldwijd exponentieel is toegenomen, als gevolg van de deregulering door FIFA. Toch moeten al degenen die na 2015 de voetbalmakelaardij hebben of gaan betreden, nu slagen voor het examen om hun licentie te verkrijgen.
“Ik verwacht een vermindering van het aantal voetbalmakelaars, omdat het verplichte examen voor velen een uitdaging zal zijn gezien het volume en de complexiteit van de regelgeving”
Een ander gevolg is de waarschijnlijke impact op de limiet op commissiegelden, wat betekent dat voetbalmakelaars minder inkomsten zullen verkrijgen. Dat is voor mij een essentieel punt, want door de lagere inkomsten zouden met name de kleinere agents failliet kunnen gaan. De grote bureaus waren al dominant aanwezig op de makelaarsmarkt, zelfs vóór de introductie van nieuwe regels. Nu spreken de kleinere voetbalmakelaars hun zorgen uit over een mogelijke verdere dominantie op de markt door de grote bureaus. Dit is geen gezonde ontwikkeling als die zich voordoet, voor de makelaarsmarkt en voor het voetbal in het algemeen.
“Voetbalmakelaars zullen minder geld verdienen; voor mij is dat een essentieel punt, want kleinere agents zouden failliet kunnen gaan”
Er zijn dus veranderingen in de regels, maar ook in de definitie van een voetbalmakelaar, toch?
Dat klopt. Het fascineert me hoe het concept van agent in de loop der jaren veranderd is door de verschillende regels die in de voetbalmakelaardij zijn geïmplementeerd. Historisch gezien hebben we de FIFA Players’ Agent Regulations gehad, wat eigenlijk een op licenties gebaseerd regelgevingsmodel was dat de FIFA in 1994 invoerde. De term agent was toen ‘spelers agent‘, wat impliceerde dat spelers de belangrijkste klant van voetbalmakelaars waren. Daarna, met de introductie van het intermediairsysteem, verschoof het concept van ‘spelers agent‘ naar ‘tussenpersoon’, wat betekende dat de voetbalmakelaars niet langer alleen spelers vertegenwoordigen, maar verschillende partijen die betrokken zijn bij voetbaltransacties. Hoewel dubbele vertegenwoordiging een gangbare praktijk was in het voetbal vóór het intermediaire systeem, heeft die praktijk sinds 2015 een hoge vlucht genomen. Nu heeft de FIFA in feite het op licenties gebaseerde regelgevingssysteem opnieuw geïntroduceerd, maar met een andere verschuiving in het concept van agent; van ‘tussenpersoon’ tot ‘voetbalmakelaar’ waardoor niet alleen spelers en clubs opdrachtgevers kunnen zijn, maar ook coaches. Voor mij geeft dit concept echt het profiel weer van moderne makelaars in het voetbal en de nieuwe regels lijken dat te erkennen
“Niet alleen spelers en clubs kunnen nu klant zijn, maar ook coaches. Voor mij geeft dit concept echt het profiel weer van moderne voetbalmakelaars en de nieuwe regels lijken dat te erkennen”
Het concept van agent is dus veranderd, maar wat betekent dat voor de impact op de praktijk van voetbalmakelaars?
Voetbalmakelaars of football agents kunnen zowel spelers, coaches als clubs als hun klanten vertegenwoordigen. Maar een interessante regelgevende bepaling betreft de maximale duur van een vertegenwoordigingscontract dat een voetbalmakelaar met deze klanten kan ondertekenen. Vertegenwoordigingscontracten met spelers en coaches zijn nu beperkt tot maximaal 2 jaar. Vertegenwoordigingsovereenkomsten met clubs zijn echter niet onderworpen aan dergelijke beperkingen en kunnen van willekeurige duur zijn. Ik denk dat dit een interessant regelgevend aspect is dat er waarschijnlijk toe zal leiden dat steeds meer makelaars rechtstreeks met clubs gaan werken. Hoewel de vertegenwoordiging van de club door zaakwaarnemers niets nieuws is en heel gebruikelijk is in het voetbal, denk ik dat het voor het eerst duidelijk is bepaald in de regelgevende tekst, die formeel de weg kan effenen voor echte ‘clubmakelaars’ in de praktijk.
“De nieuwe reglementen bevatten ook, voor het eerst in de geschiedenis van de reglementen voor voetbalmakelaars, de definitie van ‘andere diensten’ die door voetbalmakelaars aan hun klanten worden geleverd”
Wat nog meer?
Iets anders is de regulering van ‘overige diensten’ die door voetbalmakelaars in de praktijk worden geleverd. De nieuwe regels benadrukken duidelijk dat de diensten van de agents ‘voetbalmakelaarsdiensten’ zijn, dus diensten die verband houden met een transactie in het voetbal, zoals een nieuw contract voor een speler of verlenging of beëindiging ervan, evenals transfers. Maar voor het eerst in de geschiedenis van de reglementen voor voetbalmakelaars, omvatten de nieuwe reglementen ook wat onder ‘andere diensten’ verstaan wordt, die door voetbalmakelaars aan hun klanten worden geleverd. Bovendien vallen de inkomsten uit de andere diensten ook onder de nieuwe regelgeving, die uitgaat van inkomsten die 24 maanden voor en na de specifieke voetbaltransactie waarover een voetbalmakelaar heeft onderhandeld, onderdeel uitmaken van een totale servicevergoeding die aan de voetbalmakelaar verschuldigd is voor geleverde diensten. Dit zal in de praktijk betekenen dat makelaars eerst alle contracten die ze met een klant ondertekenen voor andere diensten moeten rapporteren en ook de inkomsten uit dat contract moeten rapporteren, die deel kunnen uitmaken van de servicevergoeding die verschuldigd is uit een vertegenwoordigingscontract met die klant voor de diensten van voetbalmakelaars.
Een waarschijnlijk gevolg voor de praktijk zal zijn, dat de voetbalbureaus die een integrale service aan hun klant verlenen, hun diensten voor voetbalmakelaars eenvoudigweg scheiden van andere diensten. Dus terwijl de trend alle diensten combineert onder de paraplu van een bureau voor holistisch beheer van sporters-klanten, zal die trend nu waarschijnlijk worden gekeerd, met een duidelijk onderscheid tussen ‘voetbalmakelaarsdiensten’ en ‘andere services’.
Wat zijn de belangrijkste wettelijke vereisten voor de vertegenwoordiging van minderjarigen onder de nieuwe regelgeving?
Er zijn enkele interessante bepalingen die van invloed kunnen zijn op de praktijk van voetbalmakelaars bij het werken met minderjarigen. Voor het eerst in de geschiedenis van de FIFA-regelgeving is er onder de nieuwe regelgeving een leeftijdsbeperking ingevoerd voor de vertegenwoordiging van minderjarigen. We hadden dit soort leeftijdsbeperkingen gezien in de reglementen van nationale bonden, maar nu staat het ook in de FIFA-reglementen. De regel zegt dat een voetbalmakelaar een minderjarige speler pas mag vertegenwoordigen vanaf 6 maanden voor de leeftijd waarop de speler zijn eerste profcontract kan tekenen. Dit betekent in de praktijk, dat voetbalmakelaars moeten nagaan op welke leeftijd minderjarigen hun eerste profcontract mogen tekenen onder de relevante regelgeving van nationale bonden, om te bepalen of de minderjarige de juiste leeftijd heeft om vertegenwoordigd te worden. Ik denk dat er behoefte is aan een centrale plaats waar dergelijke informatie te vinden is, van elke nationale bond die niet beschikbaar is voor voetbalmakelaars, maar ook voor minderjarigen en hun ouders, om de effectieve werking van deze regel te waarborgen. Zonder dat denk ik dat er in de praktijk veel verwarring zal ontstaan bij zowel voetbalmakelaars als minderjarigen.
“Wetende dat vertegenwoordiging van minderjarigen in de praktijk één van de meest problematische gebieden in de voetbalmakelaardij is geweest, lijkt de gespecialiseerde opleiding een juiste maatregel om een goede praktijk in het vertegenwoordigen van minderjarigen te bevorderen”
Een andere belangrijke regel is dat de voetbalmakelaarslicentie niet automatisch makelaars kwalificeert om met minderjarigen te werken. Voetbalmakelaars moeten eerst met succes de door de FIFA aangewezen CPD-cursus over de vertegenwoordiging van minderjarigen voltooien, om het recht te hebben om met minderjarigen te werken. Wetende dat de vertegenwoordiging van minderjarigen in de praktijk één van de meest problematische gebieden is voor makelaars, lijkt de gespecialiseerde opleiding een juiste maatregel om een goede praktijk door voetbalmakelaars in het vertegenwoordigen van minderjarigen te bevorderen.
Je noemde de gedeeltelijke implementatie van de nieuwe regelgeving. Wat geldt er in deze overgangsperiode tot 1 oktober 2023?
Deze overgangsperiode begon op 9 januari 2023 en duurt tot 30 september 2023. Gedurende deze periode is het de bedoeling om vanaf 1 oktober 2023 opnieuw licenties te verlenen aan zaakwaarnemers. Dus al die tussenpersonen die als voetbalmakelaar willen blijven werken, of degenen die de branche willen betreden, hebben deze maanden de tijd om het verplichte examen te halen en hun licentie te halen. Individuen met de status van tussenpersoon kunnen nog steeds actief zijn in de komende zomerse transferperiode in het voetbal en hun registratie als tussenpersoon is geldig tot 30 september 2023.
Wat zijn de data van de examens?
Het eerste examen is op 19 april en het volgende is op 20 september 2023. Nationale bonden moeten ook voor 1 oktober 2023 hun eigen reglementen voor voetbalagenten implementeren, in overeenstemming met de FIFA’s Football Agent Regulations. Daartoe heeft de FIFA recent een model gepubliceerd om de nationale bonden te helpen bij dit implementatieproces.
Wie is vrijgesteld van het behalen van het examen voor de voetbalmakelaarslicentie?
Iedereen die al een spelersmakelaarslicentie had vóór 2015, voordat het intermediaire systeem van kracht werd, kan zijn nieuwe licentie verkrijgen via de oude weg die door de FIFA is ingevoerd. Deze mensen krijgen automatisch hun FIFA-voetbalmakelaarslicentie terug, zonder dat ze het examen hoeven te halen.
“Als je voor 2015 al een spelersmakelaarslicentie had, en daarna geregistreerd stond, hoef je geen examen af te leggen”
Dus als je voor 2015 al spelersmakelaar was en je je na april 2015 voor een bepaalde periode als intermediair hebt aangemeld onder het intermediairsysteem, dan hoef je geen examen af te leggen. Je hoeft alleen maar de sportdocumenten aan te vragen bij FIFA, waaruit blijkt dat je de spelersmakelaarslicentie en je intermediaire registratie had, en je krijgt automatisch de nieuwe FIFA Football Agent-licentie.
Wie niet aan die twee criteria voldoet, moet examen doen. Ook moet elke aspirant-voetbalmakelaar het examen afleggen. Ouders en advocaten die cliënten willen vertegenwoordigen, moeten ook een vergunning hebben. Hiervoor moeten zij een licentieaanvraag indienen bij de FIFA. Ze worden dan uitgenodigd om de FIFA agent examination af te leggen bij hun aangewezen nationale bond. Als ze dan daarna slagen voor het examen, betalen ze de jaarlijkse licentievergoeding aan de FIFA en geeft de FIFA de licentie af.
Wat is de vorm van het examen?
Het examen bestaat uit 20 vragen en er zijn 15 juiste antwoorden nodig om het examen in maximaal een uur te halen. Een ander belangrijk feit is dat alleen individuen zich kunnen aanmelden voor het examen. Onder het intermediaire systeem was het ook mogelijk om een bedrijf als agent te registreren, maar nu kunnen alleen particulieren de licentie voor voetbalmakelaars hebben.
