“Studeren heeft me veel middelen gegeven die ik direct kon toepassen in mijn loopbaan als voetballer, zowel op het veld als in de kleedkamer; een duale carrière voor sporters is superbelangrijk”, zegt Shay Sade, student Master in Sport Management aan het Johan Cruyff Institute Amsterdam en medeoprichter van Firsteam USA
Je comfortzone verlaten. Daar gaat het om als je vooruit wilt komen in het leven. Het is een gewoonte die Shay Sade, studente van de Master in Sport Management aan Johan Cruyff Institute Amsterdam, zich eigen heeft gemaakt voor haar ontwikkeling als voetballer in Israël, waar ze vandaan komt, en haar duale carrière in de Verenigde Staten, waar ze voetballen met studeren combineerde. Ze heeft haar studie in Amsterdam voortgezet, nu haar dagen als actieve voetbalster erop zitten en er nieuwe uitdagingen zijn.
Niemand hoefde haar ervan te overtuigen dat doorstuderen niet alleen een keuze was, maar ook een buitengewone kans. Shay greep die kans en verliet haar geboorteland om haar horizon te verbreden. In 2012 genoot ze van haar eigen Amerikaanse droom: naast haar studie een carrière als voetballer hebben. Tot op de dag van vandaag is het haar nog steeds overduidelijk, dat die beslissing haar leven veranderde.
“Studeren heeft me veel tools gegeven, die ik direct kon gebruiken in de teamsport”, vertelt ze over haar ervaringen. “Ik kon veel vaardigheden meenemen van het klaslokaal naar het veld en de kleedkamer. Toen ik bijvoorbeeld aanvoerdster was, was het belangrijk om mijn communicatieve vaardigheden te gebruiken die ik op school had geleerd.”
Buiten het veld voelde Shay het belang van een opleiding ook, in haar baan als projectmanager bij het Israëlische ministerie van Cultuur en Sport: “Als voetballer wil je vooruit, je wilt snel handelen. Op het ministerie nam ik geen beslissingen voor de 90 minuten die een voetbalwedstrijd duurt, maar voor een heel seizoen of zelfs jaren vooruit. Je moet nadenken over alle gevolgen en er komt veel meer bij kijken. Ik realiseerde me hoe moeilijk het is om de sportindustrie te managen.”
“Bij het ministerie nam ik ineens geen beslissingen meer die voor de 90 minuten van een voetbalwedstrijd geldt, maar voor het hele seizoen of zelfs jaren vooruit. Je moet nadenken over alle gevolgen en er komt veel meer bij kijken. Ik realiseerde me hoe moeilijk het is om de sportindustrie te managen”
Hun passie voor sport kan sporters stimuleren, maar er staat veel meer op het spel als het gaat om het managen van de sportindustrie, of als je meer leiderschap wilt over je eigen carrière. Shay is een ervaren expert die haar leven heeft gewijd aan sport. Ze is medeoprichter van FIRSTEAM USA, een bedrijf dat sporters helpt voetbal te combineren met studeren in de VS. In dit interview vertelt ze over het belang van duale carrières voor voetballers, de positie van het vrouwenvoetbal en haar eigen ervaringen in de voetbalwereld.
Je begon met voetbal bij een jongensteam. Met welke mentaliteit begin je als jong meisje met voetballen?
Absoluut een sterke mentaliteit. Ik begon met voetballen toen ik zes was, en ik speelde met jongensteams tot mijn veertiende, omdat je in Israël pas op veertienjarige leeftijd kon overstappen naar een vrouwenteam. Destijds waren er geen jeugdteams, zoals onder-19 teams, enzovoort.
Toen ik een kind was, dacht ik er niet veel over na, maar toen ik ouder werd, realiseerde ik me dat je een sterke mentaliteit en een sterk geloof in je droom nodig hebt. Ik denk dat dit me heeft geholpen om door te gaan met mijn voetbalcarrière. Het was uniek, met veel ups en downs, maar ik moest sterk blijven, de juiste weg volgen en in mijn droom blijven geloven. Ik beschouwde mezelf altijd als een voetballer, toen ik jong was en toen ik ouder werd. Dat heeft me toen geholpen om door de obstakels heen te komen.
Shay als voetbalster voor ASA Tel Aviv.
Je had succes bij verschillende clubs en bij het nationale team van Israël. Hoe is het vrouwenvoetbal in de afgelopen jaren veranderd?
Ik zou mijn antwoord in tweeën willen splitsen: in Israël en de rest van de wereld. In Israël lopen we nog steeds achter. Het heeft veel te maken met de cultuur. In Israël stimuleren ze meisjes niet om te voetballen, al is het sinds ik jong was beter geworden. Nu zijn er teams voor meisjes. Maar het wordt nog steeds niet echt geaccepteerd in de Israëlische cultuur. In de rest van de wereld –en dan denk ik aan West-Europa of de VS– is dat anders. Hier is het gebruikelijker dat meisjes spelen en de afgelopen jaren hebben veel clubs ontdekt dat het hen veel kansen biedt, zowel financieel als sociaal, om vrouwenteams te hebben. Dus het is allemaal beter geworden, de exposure is enorm, maar ik denk dat we nog steeds iets missen. Er is nog een lange weg te gaan.
Hoe herinner je je je Amerikaanse ervaring als speler? Heb je daar een nieuwe wereld ontdekt?
Een geweldige wereld! Elke keer als ik aan mijn Amerikaanse ervaringen denk, verschijnt er een glimlach. Ik vond het geweldig. Ik denk dat het veel te maken had met het feit dat het oké was om een vrouwelijke voetballer te zijn. Het was geaccepteerd. Ik voelde dat de gemeenschap en de universiteit me steunden. Er was geen probleem over mijn geslacht. En dat vond ik geweldig, ik hield van Amerika, ik hield van de kansen, ik hield van de faciliteiten op de universiteit en natuurlijk de combinatie van studeren en spelen. Het was uniek. Ik denk dat het een grote stap in mijn leven was.
“Ik hield van Amerika, de kansen, de faciliteiten op de universiteit en natuurlijk de combinatie van studeren en spelen. Het was uniek. Ik denk dat het een belangrijke stap in mijn leven was”
Het mannenvoetbal is in Europa veel groter dan in de VS, maar in het vrouwenvoetbal lijkt het tegenovergestelde. Hoe verklaar je dat?
Ik denk dat de belangrijkste reden is dat in de VS, American Football, honkbal en basketbal populairder zijn voor mannen. Veel mannen verkiezen die sporten boven voetbal. En wat er toen gebeurde, is dat veel vrouwen gingen voetballen. Als ik me niet vergis, boekte hun nationale damesvoetbalteam in de jaren negentig enorme successen. Dat gaf hun exposure. Ik denk dat dat de belangrijkste reden is, dat er andere sporten zijn die sterk zijn in Amerika. Ik bedoel, ik had veel mannelijke vrienden die niet voetbalden.
Je zei het al, de Amerikaanse sport en de Amerikaanse cultuur in het algemeen, erkennen veel meer het belang van een duale carrière voor sporters. Was dit de reden om jouw bedrijf FIRSTEAM USA te starten?
Ja. Ik denk dat het Amerikaanse Collegesysteem anders is. We hebben dat niet in Europa. In Amerika denken ze na over de volgende stap, en denken ze na hoe ze hun sportvaardigheden kunnen gebruiken, om tot een opleiding te komen. Dat was de belangrijkste reden waarom ik het bedrijf ben begonnen.
De combinatie van opleiding en sport heeft mij geholpen, zowel op als naast het veld. Het gaf me veel tools in mijn leven en veel ervaringen; helaas ook slechte ervaringen, maar ook goede ervaringen. Het gaf me de kans om na te denken over mijn leven, niet alleen in het heden —voetballen en een opleiding volgen— maar ook over de toekomst, en wat ik wilde doen nadat ik stopte met voetballen. Het was een enorme stap voor mij, en iets extra’s waarvan ik denk dat ik wel heb gehad, in vergelijking met spelers die in Europa gingen spelen, of niet besloten om naar Amerika te gaan.
“De combinatie van opleiding en sport heeft mij geholpen; het gaf me de kans om na te denken over mijn leven, niet alleen in het heden —voetballen en een opleiding volgen— maar ook over de toekomst”
Hoe belangrijk vind je het, dat sporters een opleiding kunnen volgen?
In veel onderzoek vind ik terug dat de combinatie van onderwijs en sport hen helpt, zowel op – als buiten het veld. Ik vind het super belangrijk. Ten eerste, zoals ik al eerder zei, omdat je een kans krijgt voor na je carrière, als je stopt met je sport. En ten tweede, gewoon omdat het je helpt bij het proces van denken, structureren, organiseren. Het geeft je een tool die je echt kunt gebruiken in teamsporten, in de kleedkamer met je teamgenoten en op het veld. Ik was aanvoerder van het team, dus ik moest verschillende vaardigheden inzetten, op het gebied van de communicatie bijvoorbeeld, en dat kon ik uit de opleiding halen en naar het veld brengen.
Je zei dat studeren en sporten je helpt om jezelf te organiseren. Sport heeft je geholpen om een betere student te zijn, of was het juist andersom?
Voor mij hielp sport me om beter te studeren. Vooral aan de gezondheidskant, zoals ik het zie. Als ik had gesport en dan ‘s ochtends had getraind en daarna les had, kon ik goed het verschil zien tussen zo’n dag, en een dag waarop ik niet sportte. Het was alsof mijn lichaam en hersenen beter konden functioneren op school. Dat was mijn ervaring.
“Voor mij hielp sport me om beter te studeren; het was alsof mijn lichaam en hersenen beter konden functioneren op school”
Maar ik denk ook dat een studie je kan helpen bij het opbouwen van sport, omdat onderwijs mensen veel tools kan geven. Ik bedoel, ik heb vrienden die van deze gelegenheid gebruik hebben gemaakt, om zich in veel aspecten te verbeteren, sommigen die betrokken zijn in business, anderen die met cijfers werken, of anderen die een universitaire opleiding hebben gevolgd, en als je dan naar hun ontwikkeling kijkt, voordat ze naar de universiteit gingen en daarna, dan zie je een enorm verschil.
Shay Sade, in het midden op de eerste rij, tijdens een bezoek aan de Johan Cruijff ArenA met haar studiegenoten van de Master in Sport Management Amsterdam.
Je hebt je carrière als profvoetballer gecombineerd met een baan als projectmanager bij het ministerie van Cultuur en Sport. Het was een grote verandering, nietwaar?
Nou en of. Vijftig procent van mijn tijd zat ik achter een bureau. Dat viel me zwaar, het zitten, computerwerk doen. Ik hou van bewegen, ik hou van dingen doen, naar plaatsen gaan, nieuwe mensen ontmoeten. Dus achter een bureau zitten was erg nieuw voor mij en moeilijk om aan te wennen.
En een ander aspect was het feit dat ik vanuit een overheidsstandpunt kon zien, wat er achter de schermen gebeurt. Dat was ook anders, omdat mijn gedachten, mijn bezwaren, alles wat ik zag was vanuit het spelersperspectief. Plots zat ik achter een tafel beslissingen te nemen. Ik moest mijn baas, of de andere stafmedewerkers, helpen om beslissingen te nemen. Ik moest me er niet als speler mee bezig te houden, maar als een staflid dat sport organiseert. Dat was echt anders, maar ik denk dat het goed was, omdat het je een ander gezichtspunt geeft, maar voor mij was het een enorme verandering.
Sommige mensen denken dat sport met passie kan worden gemanaged. Je zei al dat je het in het begin lastig vond, om als manager te werken en met andere managers over bepaalde thema’s van gedachten te wisselen. Wist je hoe moeilijk het is om de sportindustrie te managen toen je op het minister begon te werken? In hoeverre hebben mensen een opleiding nodig, om in de sportbranche te werken?
Jazeker. Het was echt moeilijk in het begin. Ik had geen idee dat het zo lastig zou zijn. Er moesten veel beslissingen worden genomen. En vandaag doe ik het in mijn eigen bedrijf. Veel beslissingen die je als speler soms vanuit je gedrevenheid maakt, zoals je zei; Je wilt gaan, je doet het snel, je denkt soms niet aan de gevolgen. Maar als manager moet je naar het grotere geheel kijken. Je hebt nu niet alleen die 90 minuten van een voetbalwedstrijd, waarbinnen je de beslissingen neemt. Je hebt een heel seizoen of misschien meer dan een jaar voor de boeg, dus dat was echt moeilijk. Ik realiseerde me dat eerder niet zo.
“Als speler maak je soms beslissingen vanuit je gedrevenheid en denk je minder na over de gevolgen op langere termijn; als een manager moet je het grotere geheel zien. Dat is echt lastig. Ik realiseerde me dat daarvoor niet zo”
Kun je vertellen hoe je aan die baan bent gekomen en of die ervaring de overstap naar de sportindustrie makkelijker heeft gemaakt?
In Israël is vrouwenvoetbal semiprofessioneel, dus je moet naast voetballen ook werken. En ik was altijd op zoek naar een andere baan. Ik begon als personal trainer en besloot toen dat ik meer ervaring wilde opdoen in de sportbranche. Ik kwam in contact met een voormalige Olympische medaillewinnaar, Yael Arad, die ook uit Israël komt, en ik vertelde haar mijn verhaal, en wat mijn sterke punten waren, en het feit dat ik op zoek was naar een baan, en zij beval me aan bij de persoon die mijn baas zou worden. Hij was op zoek naar een voormalige – of huidige sportgerichte functie. En zo ben ik aan de baan gekomen. Ik denk dat het me heeft geholpen om mijn carrière in de sportindustrie te beginnen. Ik moest mijn speeltijd en mijn werktijd combineren. Dus dat was moeilijk, maar het was goed dat ik het deed, want het gaf me een soepelere start voor mijn nieuwe carrière na mijn voetbalcarrière.
Vertel ons over je rol en doelen bij FIRSTEAM USA.
Wij zijn een adviesbureau dat student-sporters helpt bij het verkrijgen van een sportbeurs aan de universiteiten in de VS. Ik ben medeoprichter van het bedrijf en voornamelijk verantwoordelijk voor de financiële kant en de connectie met de coaches in de VS.
Ik heb overal in de VS goede contacten met mensen op veel verschillende niveaus en ik ken heel veel coaches. Ik reis dus veel op en neer naar de VS, en nu naar Amsterdam, en ik maak veel connecties, ik promoot ons bedrijf op conferenties en bij universiteiten … Ik ben verantwoordelijk voor het opzetten van het carrière pad voor de spelers, en mijn partner voor de uitvoering en marketing ervan. Het doel is om een internationaal bedrijf te zijn, niet alleen voor de Israëlische markt, omdat ik denk dat dit geweldig is voor elke sporter ter wereld. Het doel is dus om wereldwijd te opereren en mensen te laten zien dat je je sportvaardigheden kunt gebruiken. Want we worden niet allemaal een Ronaldo of Messi. Je moet je sportvaardigheden in verschillende aspecten gebruiken, en een opleiding volgen, denk ik, is heel belangrijk in het leven, en bijna iedereen doet dat, dus waarom ook niet met onze sportvaardigheden!?
“Je kunt je sportvaardigheden op verschillende wijze gebruiken en een opleiding volgen. Ik denk, dat dat heel belangrijk is in het leven, een bijna iedereen doet dat, dus waarom niet met onze sportvaardigheden?!”
Hoe helpt de Master in Sport Management jou in je huidige baan?
Ik denk dat het al in de naam zit, het is de combinatie van sport en management. Voor mij is het enerzijds sport, omdat mijn bedrijf in de sportindustrie werkt, en het is anderzijds management, omdat ik mezelf manage, ik manage mijn partner, de spelers en het bedrijf zelf. Ik gebruik de modellen die we leren en er zijn veel tools die ik vanuit het masterprogramma krijg aangereikt. Soms in de marketing, in leiderschap of het nemen van de juiste beslissing, en soms gaat het om de strategische weg die ik zou willen inslaan. Er zijn veel dingen die ik in mijn bedrijf kan toepassen.
I think it’s in the name, it is combined, it is sport and management.
Shay met studiegenoten tijdens een sessie van de Master in Sport Management.
En hoe ben je in Amsterdam beland?
Om verschillende redenen; om de Nederlandse cultuur op voetbalgebied, om de stad Amsterdam en om de Engelse taal. In Amsterdam kun je goed met Engels terecht en ik zag dat het studieprogramma in het Engels is, dus dat was erg nuttig voor mij. Amsterdam is een geweldige stad en ik wilde altijd al een andere buitenlandervaring opdoen na de VS. Ik hecht veel waarde aan onderwijs en vooral leren van andere culturen, en de Nederlandse cultuur in de voetbalwereld is uniek. Ik verdiepte me in het programma en zag dat het praktisch is, en dat was precies wat ik zocht, om praktisch bezig te zijn en informatie te krijgen, die ik direct in mijn bedrijf kan gebruiken.
“Het programma is practisch, en dat was precies wat ik zocht, om praktisch bezig te zijn en informatie te krijgen, die ik direct in mijn bedrijf kan gebruiken”
Wat zijn jouw verwachtingen voor de toekomst?
Allereerst natuurlijk, zoals iedereen, om gelukkig en gezond te zijn. Maar ik denk vooral om mijn bedrijf te ontwikkelen, en mezelf hierdoor te ontwikkelen, en om met mijn bedrijf meer bekendheid te krijgen in de internationale wereld en meer connecties over de hele wereld te creëren.
“Ik zou graag iemand zijn die vrouwenvoetbal in Israël kan helpen ontwikkelen. Ik zou ook graag een ambassadeur zijn van het vrouwenvoetbal in de hele wereld, jonge spelers helpen en advies geven vanuit mijn ervaring”
Als je klaar bent met de Master in Sport Management, zou je dan terug willen gaan naar Israël, of zou je graag in Amsterdam of een andere stad in Europa willen wonen?
Ik heb nog geen beslissing genomen over mijn toekomst. Ik zou graag iemand zijn die vrouwenvoetbal in Israël kan helpen ontwikkelen, wat een lange weg te gaan heeft, maar het is iets waar ik me graag voor zou willen inzetten. Ik zou ook graag een ambassadeur zijn van het vrouwenvoetbal in de hele wereld, jonge spelers helpen en advies geven vanuit mijn ervaring. Het is een lange weg en ik zou graag de kans krijgen. Daar wil ik gewoon hard aan blijven werken.
